رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی از مهر ماه سال ۱۳۹۲ برای اولین بار در دانشگاه مراغه  تشکیل شده و همچنین این دانشگاه در رشته مهندسی پلیمر در مقطع کارشناسی ارشد نیز از مهرماه سال ۱۳۹۳  اقدام به پذیرش دانشجو نموده است. 

برنامه هشت ترمی رشته مهندسی شیمی
دانلود

اعضای هیات علمی

نام و نام خانوادگی	مرتبه علمی
دکتر محمد سبزی	دانشیار
دکتر اسداله کریمی	دانشیار
دکتر چیا سواری	استادیار
دکتر سیامک علی پور	استادیار
دکتر یوسف صیفاری	استادیار

مدیر گروه
دکتر اسداله کریمی





معرفی رشته مهندسی شیمی:

مهندسی شیمی عبارت است از فرایندهای شیمیایی از قبیل واحدهای یک پالایشگاه، پتروشیمی، صنایع چوب و کاغذ، صنایع غذایی، صنایع سلولزی، صنایع پلیمر، صنایع شیمیایی معدنی و غیره . فرایندهای مجزایی که توسط یک مهندس شیمی به کار گرفته می‌شوند (مانند تقطیر، استخراج و...)، عملیات واحد نام داشته و شامل واکنش شیمیایی، عملیات انتقال جرم، انتقال حرارت و انتقال اندازه حرکت هستند. این فرایندها برای سنتز شیمیایی یا جداسازی شیمیایی با هم ترکیب می‌شوند. اساس و پايه‌ي رشته‌ي مهندسي شيمي، درس ۴ واحدي موازنه‌ي انرژي و مواد است که اگر آن را به خوبي ياد بگيريد، بي‌شک روزهاي خوبي خواهيد داشت. اين درس اگرچه مهم و کليدي است، اساس و پايه‌ي آن محاسبات ساده‌ي رياضي است که با تمرين زياد در اين درس موفق مي‌شويد. اگر قصد ادامه‌ي تحصيل و صاحب‌نظر شدن در اين رشته را داريد بايد مقوله‌ي پديده‌هاي انتقال را به خوبي ياد بگيريد. پديده‌هاي انتقال شامل سه بخش اصلي انتقال مومنتوم (سيالات)، انتقال حرارت و انتقال جرم (انتقال جرم و عمليات واحد) است. مزيت اصلي اين رشته اين است که بسياري از درس‌ها را هم به صورت تئوري و هم عملي (آزمايشگاهي) ياد مي‌گيريد. براي مثال يادگيري هم‌زمان درس سيالات در کلاس درس و آزمايشگاه  يکي از ماندگارترين خاطرات تحصيلي شما خواهد شد. سه قانون فیزیکی اساسی در مهندسی شیمی، اصل بقای جرم، اصل بقای انرژی و اصل بقای اندازه حرکت هستند. انتقال ماده و انرژی در یک فرایند شیمیایی با استفاده از موازنه‌ی جرم و انرژی برای کل واحد، عملیات واحد یا بخشی از آن ارزیابی می‌شود. مهندسین شیمی اصول ترمودینامیک، سینتیک واکنش و پدیده‌های انتقال را به کار می‌گیرند.

رشته‌ي مهندسي شيمي مانند بسياري از رشته‌هاي مهندسي ديگر داراي ۱۴۲ واحد در دوره‌ي کارشناسي است. اين رشته در دوره‌ي کارشناسي داراي گرايش‌هاي مختلف صنايع پتروشيمي، صنايع غذايي، پالايش، جداسازي و ... است که در بين اين گرايش‌ها، صنايع غذايي با ۱۱ واحد آزمايشگاهي بيش‌ترين تعداد واحدهاي آزمايشگاهي را داراست؛ از جمله: آزمايشگاه شيمي عمومي، شيمي آلي، شيمي تجزيه، شيمي فيزيک، انتقال حرارت، مکانيک سيالات، صنايع غذايي، ميکروبيولوژي و ... . از جمله درس‌هاي مهم و تخصصي اين رشته مي‌توان به مکانيک سيالات (۱) و (۲)، انتقال حرارت (۱) و (۲)، ترموديناميک (۱) و (۲)، انتقال جرم، طراحي رآکتور، کنترل فرايند، عمليات واحد (۱) و (۲) اشاره کرد. طبق آمارهاي معتبر جهاني بالاترين ميانگين دستمزد در بين فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي مختلف مهندسي متعلّق به فارغ‌التحصيلان مهندسي شيمي است.

نرم‌افزارهای مورد استفاده در مهندسی شیمی عبارتند از:
 

:aspen plus برای شبیه سازی و طرّاحی فرایند

:aspen HTFS برای طرّاحی مبدل

aspen polymer :برای شبیه سازی واکنش های پلیمری

:aspen adsim برای شبیه سازی جذب سطحی

:aspen dynamic برای شبیه سازی فرایندهای پویا (دینامیک)

:hysys برای شبیه سازی فرایندهای پایا
 

اطلاعاتي در مورد گرايش هاي مختلف رشته مهندسي شيمي در دوره كارشناسي ارشد:
 

گرایش طراحی فرایند
 

یکی از پر طرفدار ترین گرایش های مهندسی شیمی  ، گرایش طراحی فرآیند است . تبدیل  طراحی بیسیک به طراحی تفضیلی و  محاسبات هیدرولیک طراحی فرآیندی تجهیزات، مهمترین وظیفه ی یک مهندس طراحی فرآیند است. 

این گرایش در ایران به دلیل وجود ذخایر عظیم نفت و گاز و توسعه روز افزون صنعت پتروشیمی و صنعت هسته ای  آینده شغلی بسیار مناسبی دارد . در این گرایش دانشجویان با اصول طراحی فرایندهای مهندسی شیمی و تجهیزات مربوطه آشنا می‌شوند و همچنین کار کردن با نرم ‌افزارهای طراحی مهندسی شیمی را فرا می‌گیرند. طراحی تجهیزات فرایندی، طراحی مفهومی فرایندهای شیمیایی، ایمنی در فرایندهای شیمیایی و طراحی فرایندها به کمک کامپیوتر از جمله دروس تخصصی این گرایش می‌باشد. دروس مشترک این گرایش عبارتند از مکانیک سیالات پیشرفته، طراحی راکتور پیشرفته و ریاضیات عددی پیشرفته.
 

گرایش پلیمر
 

این گرایش به طور کلی به بررسی تهیه‌ی پلیمر از مونومر و تولید قطعات پلیمری از مواد اولیه و بهینه‌سازی این فرآیند می‌پردازد. اهمیت کاربرد پلیمرها در صنایع گوناگون به حدی است که در حال حاضر علوم پلیمر، نه تنها به عنوان گرایشی از مهندسی شیمی، بلکه به عنوان شاخه‌ای مستقل از علوم فنی و مهندسی مطرح شده‌اند. امروزه پلیمرها در همه‌جا کاربرد پیدا کرده‌اند. صنایع نظامی، الکترونیک، خوروسازی، پزشکی، ساختمان‌سازی و … تنها نمونه‌هایی از کاربرد در زندگی روزمره‌ی بشر می‌باشند.

شیمی فیزیک پلیمرها، رئولوژی پلیمرها، خواص مکانیکی و شکل‌دهی مواد پلیمری و همچنین مکانیک کامپوزیت‌ها  به صورت تخصصی در گرایش پلیمر تدریس می‌گردند. این گرایش زمینه‌ای مناسب را برای دانشجویانی فراهم می‌آورد که قصد ادامه تحصیل در دوره دکترای پلیمر را دارند. ریاضیات عددی پیشرفته و طراحی راکتور پیشرفته دروس مشترک گرایش پلیمر می‌باشند. رشد روزافزون کاربرد مواد پلیمری در صنایع و همچنین وسعت مباحث مربوط به علم پلیمر، سبب افزایش تعداد علاقه‌مندان به این گرایش گردیده است.. ظرفیت محدود پذیرش و علاقه بسیار دانشجویان مهندسی شیمی، رقابت سنگینی برای ورود به این گرایش در برداشته است . 
 

گرایش شبیه‌سازی و کنترل
 

ادغام سه رشته  مهندسی شیمی و برنامه نویسی و مهندسی کامپیوتر گرایش جدیدی به نام شبیه سازی و کنترل ایجاد کرده است . دانشجویانی که به علوم کامپیوتر و برنامه نویسی تسلط داشته باشند با ورود به این گرایش به راحتی وارد بازار کار  می شوند.   آشنایی با سیستم‌های کنترلی حاکم بر فرایندها موضوع اصلی این گرایش می‌باشد. درس ریاضیات مهندسی نقش مهمی را در فهم دروس این گرایش ایفاء می‌کند. کنترل مدرن و بهینه، کنترل دیجیتالی ، مدلسازی و شبیه سازی در مهندسی شیمی و کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی شیمی از جمله دروس تخصصی این گرایش می‌باشند. دروس مشترک این گرایش عبارتند از طراحی راکتور پیشرفته، ریاضیات مهندسی پیشرفته و مکانیک سیالات پیشرفته.
 

گرایش پدیده‌های انتقال 
 

سنگین ترین و قوی ترین گرایش در مهندسی شیمی بدون شک گرایش پدیده انتقال است . به طوری که دانشجویان این گرایش از دانشجویان رشته ی مکانیک سیالات قدرتمند تر می شوند .  برای علاقمندان به مکانیک سیالات و انتقال حرارت انتخاب بسیار مناسبی است .   در این گرایش دانشجویان دروس مربوط به پدیده‌های انتقال یعنی انتقال حرارت پیشرفته، انتقال جرم پیشرفته و انتقال مومنتوم (مکانیک سیالات پیشرفته) را می‌گذرانند. دانش آموختگان این گرایش معمولا در زمینه های نانو و کرسی استادی کار می کنند . 
 

گرایش ترموسینیتیک و کاتالیست
 

همان‌گونه که از نام این گرایش برمی‌آید، به دو شاخه ترموسنتیک و کاتالست تقسیم میشود . بعضا برخی دانشگاه ها این گرایش را از هم تفکیک می کنند . مبحث تخصصی آن ترمودینامیک و واکنش‌های شیمیایی است. مبانی کاتالیست‌ها در مهندسی شیمی، فرایندهای الکتروشیمیایی، ترمودینامیک محلول‌ها و ترمودینامیک آماری از دروس تخصصی این گرایش می‌باشند. دانشجویان علاقه‌مند به مباحث ترمودینامیکی با انتخاب این گرایش می‌توانند زمینه‌ای مناسب برای ادامه این مبحث را در دوره دکتری برای خود فراهم آورند. دروس مشترک این گرایش عبارتند از ریاضیات عددی پیشرفته، مکانیک سیالات پیشرفته، انتقال جرم پیشرفته و طراحی راکتور پیشرفته.
 

گرایش صنایع غذایی
 

مهندسی شیمی گرایش مهندسی صنایع غذایی، علوم مهندسی جدید را برای طراحی دستگاهها، خطوط فرآیند و واحدهای تولید مواد غذایی بکار می گیرد. این رشته جنبه های تئوری و عملی طراحی که شامل طراحی هر یک از واحدهای فرآیند، طراحی خطوط مختلف آماده سازی، فرآوری و بسته بندی مواد غذائی و همچنین طراحی کارخانجات تولیدی صنایع غذائی است را مورد توجه قرار می دهد. هدف از این دوره تربیت متخصصین، پژوهشگران و مدرسین است که بتوانند با توجه به خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، میکروبیولوژی، تغذیه ای و بهداشتی مواد غذائی به طراحی یا تدریس در ارتباط با ایجاد واحدهای تولید پرداخته و یا در امر رفع مشکلات خطوط تولیدی صنایع غذائی کمک نمایند. دروس تخصصی این گرایش مربوط به صنایع تولیدی انواع مواد غذایی می‌باشد. طراحی ماشین‌آلات صنایع غذایی، رئولوژی مواد غذایی، بیوتکنولوژی مواد غذایی، بهداشت و نگهداری و بسته‌بندی مواد غذایی از مباحث تخصصی این گرایش هستند. ریاضیات عددی پیشرفته، ترمودینامیک پیشرفته و انتقال حرارت پیشرفته دروس مشترک این گرایش می‌باشند.

دانش آموختگان این گرایش کنترل خط تولید ، مدیر خط تولید و مدیر طرح و توسعه  واحد صنعتی ، را بر عهده می گیرند.
 

گرایش بیو تکنولوژی
 

محبوب ترین گرایش  در دنیا بدون شک گرایش بیو تکنولوژی است . به طوری که تمام کشور های پشرفته سرمایه گذاری بسیاری در این گرایش انجام داده اند . از همه مهم تر زمینه ی اشتغال این گرایش است .  قدرت آینده دنیا در دست کسی خواهد بود که در زمینه بیو تکنولوژی حرفی برای گفتن داشته باشد. این گرایش در ایران به تازگی وارد شده است و نسبت به  گرایش های قدرتند مانند طراحی فرآیند مورد حمایت قرار نگرفته است . برای دانشجویانی که قصد ادامه تحصیل در خارج از کشور را دارند این گرایش بهترین و اولین انتخاب است.